Najdawniejsze zabytki archiwalne mówiące o powstaniu pierwszej szkoły w Czerniejowie, to stara kronika prowadzona przez nauczycielkę Zofię Konieczną, oraz akta szkolne.
Pierwsza polska szkoła podstawowa w Czerniejowie powstała w roku 1916, czyli w okresie trwania pierwszej wojny światowej. Jednakże nie wiadomo kto był założycielem ani nie są znane nazwiska pierwszych nauczycieli. Szkoła mieściła się w budynku zdecydowanie nie przystosowanym do prowadzenia zajęć; lekcje prowadzono w izbie bez podłogi i pieca. W ciągu roku zajęcia lekcyjne często przerywano na dłuższy okres. Często również, ze względu na trudne warunki mieszkaniowe i materialne zmieniali się nauczyciele. Od września 1918 roku do kwietnia 1919 w szkole pracowała Zofia Wyszomirska. W roku 1920 w Czerniejowie powstały dwie jednoklasówki. Pracę w szkole rozpoczęły: Janina Kondolewicz i Maria Lajfertówna. Kolejni nauczyciele, którzy podjęli pracę w czerniejowskiej placówce to: Bolesław Sieteski i Zofia Konieczna, która pozostała tu przez kilkanaście lat oraz stała się pierwszą autorką kroniki szkoły. Z zapisków kroniki dowiadujemy się, że nauka w tym okresie odbywała się tylko przez trzy – cztery miesiące. W jesieni i na wiosnę dzieci nie uczęszczały na zajęcia lekcyjne, ponieważ pomagały rodzicom w pracach polowych, natomiast zimą z powodu braku opału i obuwia. Frekwencja wzrastała tylko w okresie przygotowań dzieci do pierwszej komunii.
W latach 1920 – 1926 nauczaniem w Czerniejowie zajmowali się: Helena Kowalska, Maria Krausówka, Stanisława Konieczna, Aleksander Guttner, Stefania Guttnerowa i Stefania Jaroszowa. W latach 1925 – 1939 kierownikiem szkoły był Adolf Jarosz. Pierwsza strona kroniki Zofii Koniecznej ujawnia, iż Szkoła Podstawowa w Czerniejowie nosiła imię Stanisława Staszica. Z czasem jednak przestano używać imienia patrona w nazwie szkoły. W roku 1933 przy dużych staraniach Towarzystwa Popierania Szkoły Powszechnej oraz Aleksandra Freitaga, nauczycieli - w tym kierownika Adolfa Jarosza - wybudowano z funduszu społecznego drewniany, trzyizbowy budynek gromadzki . Początkowo obiekt ten służył jako szkoła i świetlica koła młodzieży „Siew”. Z czasem oddano go całkowicie na użytek szkoły. Liczba dzieci uczących się wtedy w placówce wahała się od 80 do 130. Początkowo istniały tylko cztery oddziały, wkrótce jednak dodano piąty i szósty.
Po klęsce wrześniowej, w 1939 roku, nauka w szkole została przerwana na pięć lat w wyniku okupacji hitlerowskiej. Niemcy w tym czasie przekształcili budynek na magazyny żywnościowe. Po zakończeniu wojny, w roku 1945 szkoła wznowiła działalność. Do pracy przystąpili: Adolf Jarosz, Stefania Jaroszowa i Kamilla Czerniecka. Taki skład grona pedagogicznego pozostał niezmieniony do roku 1948. Początkowo zorganizowano tylko pięć klas. W roku 1948 państwo Jaroszowie opuścili wieś, zaś naukę, na wniosek Wydziału Oświaty w Lublinie, przerwano na pół roku.
Gdy szkoła wznowiła działalność, jej kierownikiem został Bronisław Kołodziej, z którym współpracowali : Janina Kołodziej, Zbigniew Bajłok, Czesława Jabłońska i Stanisława Zięba. Dzięki staraniom nowego kierownika szkoła została zelektryfikowana, budynek i boisko ogrodzono. Na terenie należącym do szkoły zbudowano studnię. Kupiono radio, dziesięć ławek, tablicę. Pomimo dużego wkładu pracy w organizację i podniesienie wyników nauczania, nie zapewniono panu Kołodziejowi mieszkania, co spowodowało jego odejście w roku 1951. Nowym kierownikiem szkoły został Stanisław Lawenda, z którym współpracowali: Maria Kędzierska i Henryka Pieroś. W roku 1952 kierownikiem szkoły został pan Antoni Czuryło. Okres następnych dziesięciu lat działalności szkoły jest słabo znany z powodu nieprowadzenia w tym okresie kroniki szkolnej. Ponieważ liczba uczniów w Czerniejowie stale wzrastała, już pan Kołodziej wystosował do lokalnej społeczności apel o konieczności budowy nowego budynku. W starej szkole robiło się coraz ciaśniej, zwłaszcza po zorganizowaniu klasy siódmej. W roku szkolnym 1954 – 1955 w szkole funkcjonowała również podstawówka dla pracujących, do której uczęszczało piętnaścioro uczniów. W latach 1958 – 1960 w placówce działała także Szkoła Przysposobienia Rolniczego, w której dodatkowe kwalifikacje zdobyły 34 osoby. W latach 1956 – 1958, gdy liczba uczniów stale wzrastała i dzieci z trudem mieściły się w ciasnych i ponurych klasach, społeczeństwo Czerniejowa podjęło myśl budowy nowej szkoły. W roku 1959 zorganizowano Komitet Budowy Szkoły, który rozpoczął swoją działalność od gromadzenia budulca i zbiórki pieniężnej. Grono pedagogiczne z kierownikiem placówki na czele aktywnie popierało akcję biorąc udział w zbiórkach i wszystkich akcjach z tym związanych. Budowę szkoły zapoczątkowano czynem społecznym, a dalszą akcją budowy zajęło się państwo. Akt budowy szkoły powiązano z akcją Polski Ludowej „1000 szkół na 1000-lecie państwa polskiego”. W dniu 22 lipca 1959 roku założono fundament pod nowy gmach i wmurowano kamień węgielny. Przed zakończeniem roku szkolnego kierownikiem szkoły był pan Antoni Czuryło. Po odejściu pana Czuryło, stanowisko zastępcy kierownika szkoły objęła nauczycielka Danuta Kowalska. Naukę w roku szkolnym 1962 – 1963 rozpoczęto w starym budynku przy stanie osobowym 176 uczniów, których uczyło sześciu nauczycieli: Jan Kraszewski , Zofia Kraszewska, Danuta Kowalska, Gabriela Mielnik, Janina Piasecka i Aleksander Głusiec. Podczas pierwszego posiedzenia Rady Pedagogicznej wyznaczono wychowawców i opiekunów organizacji szkolnych. W tym okresie w szkole działały już następujące organizacje: Samorząd Szkolny, PCK, SKO, Koło Przyjaźni Polsko-Radzieckiej i Koło Budowy Warszawy. Wielkim wydarzeniem dla uczniów szkoły było otrzymanie : adaptera, magnetofonu i telewizora. Współpraca grona nauczycielskiego ze środowiskiem lokalnym układała się w tym czasie pomyślnie. W roku szkolnym 1963-1964 skład grona nauczycielskiego pozostał niezmieniony. 188 uczniów uczyło się w dalszym ciągu w starym, ciasnym budynku szkoły. Warunki pracy w tym roku były jeszcze trudniejsze; w klasach ławki były ustawione obok siebie bez przejść między rzędami. Na przerwach dzieci z trudem mieściły się w ciasnym korytarzu. Bardzo trudno było utrzymać czystość, zaś podczas deszczu przeciekał dach.
Dzień 18 stycznia 1964 roku na długo pozostał w pamięci mieszkańców Czerniejowa. Tego bowiem dnia oddano wreszcie do użytku nowy budynek szkoły w ramach programu „Pomnik Tysiąclecia Państwa Polskiego” . Kierownikiem szkoły pozostał Jan Karaszewski. Od chwili oddania do użytku nowego budynku szkoła w Czerniejowie stała się centrum kulturalnym miejscowości. Codziennie, w godzinach wieczornych, zbierali się w świetlicy ludzie dorośli i młodzież oddając się oglądaniu programów telewizyjnych lub grom rekreacyjnym. Rozwinęły również swoją działalność organizacje istniejące na terenie wsi, takie jak: ZMW, Koło Gospodyń Wiejskich czy Kółko Rolnicze. Również na terenie szkoły rozwinęły się liczne organizacje między innymi: ZHP, PCK, Zuchy, Samorząd Szkolny czy Szkolne Koło Budowy Kraju i Stolicy. W 1966 roku, w czasie obchodów Tysiąclecia Państwa Polskiego, zrodził się pomysł utworzenia Izby Pamięci Narodowej. Właśnie wtedy Koło Historyczne – z inicjatywy opiekunki, nauczycielki historii, Zofii Kraszewskiej – zaczęło zbierać pamiątki z okresu pierwszej i drugiej wojny światowej. W pierwszych zbiorach znalazła się stara broń oraz fotografie i legitymacje uczestników I i II wojny światowej. Wszystkie eksponaty znajdujące się w Izbie zostały uporządkowane i zgromadzone w następujących działach: Polska pod zaborami; I wojna światowa; II wojna światowa; Okres okupacji hitlerowskiej; Czerniejów dawniej i dziś. Izba Pamięci Narodowej była często odwiedzana przez młodzież, nauczycieli różnych szkół, okolicznych mieszkańców. 20 X 1974 miejsce to zwiedzały rodziny pomordowanych partyzantów, a 13 IV 1976 r. odbyło się tu spotkanie nauczycieli z zespołu samokształceniowego historii i wychowania obywatelskiego , w którym brał udział wizytator Kuratorium, Przewodniczący Rejonowego Zespołu Historii, nauczycielki : z Lublina, z Żukowa, ze Skrzynic. Szkoła w Czerniejowie jako pierwsza w powiecie, zorganizowała Izbę Pamięci Narodowej. W roku szkolnym 1973 – 1974 Izba Pamięci Narodowej przystąpiła do ogólnokrajowego konkursu na najlepiej urządzoną izbę. W konkursie izba szkoły zajęła pierwsze miejsce w województwie lubelskim i w dniu 28 lutego 1974 roku otrzymała Medal Komisji Edukacji Narodowej z rąk Ministra Oświaty i Wychowania Jerzego Kuberskiego. Z kolei pani Kraszewska została uhonorowana odznaką Opiekuna Miejsc Pamięci Narodowej. Zachowała się do dzisiaj Pamiątkowa Księga, która jest bogatą skarbnicą wiedzy na temat działalności Izby Pamięci Narodowej.
W latach siedemdziesiątych szczególnie rozwijało się harcerstwo; istniały wówczas aż dwie drużyny: im. Juliusza Słowackiego i Karola Świerczewskiego. Ponadto działały: teatrzyk kukiełkowy, zespół muzyczny, chór harcerski, kółko fotograficzne, modelarskie, przyrodnicze, zespół redakcyjny i dekoratorski. W tym miejscu należy zaznaczyć, że teatrzyk kukiełkowy, prowadzony przez Emila Kraszewskiego, był znany w okolicy i cieszył się dużym uznaniem. Rok szkolny 1972 – 1973 był, ze względu na reformę oświaty, wyjątkowo trudnym rokiem. W wyniku reform zorganizowano szkoły gminne, skutkiem czego uczniowie od klasy V do VIII mieli od września następnego roku dojeżdżać do Jabłonny. Ponadto skierowano do pracy w tamtejszej szkole prawie wszystkich nauczycieli. W związku z reformą wystąpił problem, ponieważ rodzice nie godzili się z wysyłaniem swoich dzieci do Jabłonny. Na ich prośbę kurator lubelski zgodził się pozostawić szkołę w Czerniejowie na kolejny rok.
W latach osiemdziesiątych w szkole działały: Liga Ochrony Przyrody, Szkolna Kasa Oszczędności, Szkolne Koło Sportowe „Czerniejowianka”, PCK oraz Spółdzielnia Uczniowska „Promyk”. Spółdzielnia zrzeszała młodzież skupioną w Kole Młodego Spółdzielcy, spotykającą się raz w tygodniu w celu zdobywania wiedzy praktycznej, jak również umiejętności pracy w zespole. W roku 1981 – 1982 powstały kółka: polonistyczne i historyczne. Kierownictwo szkoły objęła Gabriela Mielnik, obok której w skład grona wchodzili: Krystyna Sadło, Krystyna Wójcik, Stanisława Jaskulecka, Danuta Wajrak, Barbara Zygmunt, Grażyna Strawa, Barbara Gabryszewska, Maria Piotrowska, Jolanta Krzak, Krzysztof Rybaczuk. W roku szkolnym 1983 – 1984 uczniowie klasy VIII wraz z wychowawczynią p. Danutą Wajrak wzięli udział w zlocie szkół w Dęblinie, podczas którego dzielono się osiągnięciami w pracy w zakresie orientacji zawodowej. Szkoła otrzymała dyplom. Wrzesień 1984 roku to kolejna zmiana dyrektora szkoły, funkcję tę przejęła Stanisława Jaskulecka. Pozostały skład grona pedagogicznego to: Krystyna Sadło, Irena Wrońska, Gabriela Mielnik, Danuta Wajrak, Grażyna Strawa, Justyna Kamola, Mirosława Pruszkowska, Krystyna Wójcik, Jadwiga Kasprzak, Krystyna Przysucha, Roman Flis, Urszula Oberda. W następnym roku do grona nauczycielskiego dołączyła Maria Zarzecka. Rok szkolny 1985-1986 upłynął pod hasłem spotkań z ciekawymi ludźmi. Pracownik UMCS dr Suprewicz wygłosił prelekcję „Gwinea jej ludność i zajęcia”. Z kolei aktorzy Piotr Wysocki (teatr Juliusza Osterwy) i Józef Onyszkiewicz ( Teatr Dramatyczny z Warszawy) przedstawili sztukę pt. „Przygody aktora i szewca Kopytko”. W V Przeglądzie Szkolnych Zespołów Teatralnych teatr szkolny pod kierunkiem Marii Zarzeckiej, wystawiając „Legendę o hejnale krakowskim”, zdobył drugie miejsce. W roku szkolnym 1986 placówkę odwiedzili soliści Operetki Warszawskiej, którzy prezentowali swoją grę aktorską. Ponadto gościł w szkole Jachtowy Kapitan Żeglugi Wielkiej Sławomir Jarosz, opowiadając o urokach wody i pięknej przygody. W roku szkolnym 1987-1988 aktorzy: Piotr Wysocki i Józef Onyszkiewicz przedstawili program „ Język polski na wesoło”.
W roku 1990 powróciła do programu nauczania w szkole religia jako przedmiot nieobowiązkowy, zaś stanowisko katechetki objęła Ewa Kowalik. Ponadto do świetlicy zatrudniono DorotęKrzeszowską. W czerwcu 1991 roku grono pedagogiczne opuściły: Irena Wrońska, Krystyna Sadło i Krystyna Wójcik. Z kolei we wrześniu 1991 roku pracę rozpoczęły: Anna Pomarańska i Małgorzata Mikulska, a we wrześniu 1992 Dorota Koziołkiewicz, rok później Renata Chmielewska - Puchała zaś w roku szkolnym 1995 – 1996 Jolanta Marczak (obecnie Butryn) i Elżbieta Cichecka. W roku 1996 szkoła przeżyła trudne chwile, gdyż w marcu tego roku zmarła wieloletnia nauczycielka placówki, pani Gabriela Mielnik. We wrześniu 1997 roku nauczanie rozpoczął ksiądz Marek Żyszkiewicz, a po dwunastu miesiącach skład grona pedagogicznego zasiliły: Iwona Adamska, Anna Mituła i Elżbieta Wiejak. Język angielski stał się przedmiotem obowiązkowym. Od roku szkolnego 1992 – 1993, z inicjatywy Mirosławy Pruszkowskiej, wieloletniej opiekunki Samorządu Uczniowskiego, rozpoczęto organizowanie święta klasy, to jest imprezy, której celem było ukazanie osiągnięć poszczególnych klas w życiu naukowym i społecznym. We wrześniu 1999 roku stanowisko dyrektora szkoły objęła Urszula Oberda. W następnych latach w skład grona nauczycielskiego weszli: Anna Kozak (obecnie Grzanka), Ewa Sprawka ( obecnie Łuczkiewicz), Krystyna Sławińska, Krystyna Bryda, Ewa Królewiecka - Lebiedowicz, Agata Grzesiak, Grzegorz Dudziak.
W latach 2004 - 2009 stanowisko dyrektora szkoły pełniła Anna Pomarańska , a od roku 2009 funkcję tę przejęła Maria Zarzecka.
Opracowanie: dr Tomasz Toporowski, mgr Maria Zarzecka
